İsyankar değerler toplamı: Alevilik

“Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür Ve bir orman gibi kardeşçesine Bu hasret bizim.”[2]

Alevîlerin hâli, Türkiye’nin laik olmadığının, ayrımcılık ve baskı gerçeğinin kanıtıyken; Hasan Ali Kızıltoprak’ın işaret ettiği üzere, “Alevîlik, değerler toplamıdır.”

Evet, “yürü bre hızır paşa/ senin de çarkın kırılır/ güvendiğin padişahın/ o da bir gün devrilir” diye haykıran bir değerler toplamıdır Alevîlik…

Hani Hacı Bektaş-ı Velî’nin, “hararet nardadır, saçda değil/ keramet baştadır, taçda değil/ her ne arar isen kendinde ara”!

Pir Sultan Abdal’ın, “her nereye gitsem, yolum dumandır/ bizi böyle kılan, ahd-ü amandır/ zincir boynum sıktı hayli zamandır/ açılın kapılar şaha gideyim”!

Hallac-ı Mansur’un, “bana bak, onu gör; hep aynı şeyiz!” 

Yunus Emre’nin, “cem’e eğrileri giremez,/ doğru gelenlerindir! 

Nesimi’nin, “ben melanet hırkasını kendim giydim eynime/ ar-u namus şişesini yere çaldım kime ne,” dizelerinde haykırdığı üzere…

Onlar “kaçıncı ölmem bu hain/ pir sultan ölür, dirilir” gerçeğiyle özdeşleşmiş Baba İshak’tır, Balim Sultan’dır, Hallac-ı Mansur’dur, Fuzuli’dir, Yunus Emre’dir, Karacaoğlan’dır, Ahmet Yesevi’dir, Dadaloğlu’dur, Hacı Bektaş-ı Velî’dir, Hayyam’dır, Kaygusuz Abdal’dır, Şah Hatayi’dir, Kul Himmet’dir, Virani’dir, Yemini’dir, Seyyid Nesimi’dir, Veysel Karani’dir, Tapduk Emre’dir, Şeyh Bedreddin’dir, Börklüce Mustafa’dır, Âşık Veysel’dir, Aşık Mahsuni Şerif’dir ve daha niceleridir... 

Onlar Yavuz Sultan Selim’lerin kılıcı ve Şeyhülislâm Ebussuud’un fetvalarıyla yok edilme kastı karşısında, “sayılmayız parmak ile/ tükenmeyiz kırmak ile” diye haykıran Pir Sultan Abdal’ın nefesini Pınar Aydınlar’ın, Muhlis Akarsu’nun, Güler Duman’ın, Özlem Özdil’in, Hasret Gültekin’in, Arif Sağ’ın, Musa Eroğlu’nun, Ali Ekber Çiçek’in, Erdal Erzincan’ın, Sabahat Akkiraz’ın, Neşet Ertaş’ın, Muharrem Ertaş’ın sazı sözüyle ölümsüzleştirenlerdir…

“Alevîyim, Alevîsin, Alevî...” dedikleri için Onlar hep ezildiler, vuruldular, hakarete uğradılar, asimilasyona maruz bırakıldılar…

“Pişirdiği yenilmez” hakaretlerine maruz bırakıldılar...

Gizlice toplanmak zorunda bırakıldılar…

Korkutuldular…

Ama Onlar, “nam-ı hızır paşa, aslı devlettir/ ta ezelden beri özü zulmettir/ yakılan da asılan da emektir/ alır hızır paşa ahımız bizim,” terennümleriyle her şeye karşın semaha durmaktan vazgeçmeyen “Işık İnsanları”dır...

Alevîler tüm evren’in ışıktan yaratıldığını düşünür.

XVI. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı padişah fermanlarında ve yazışmalarında Alevîler, “Işık Taifesi” olarak anılmışlardır.

Osmanlı’nın İkinci Beyazıt döneminde “Işık İnsanları”nı katli yönünde fetva verilmiş ve ardından da Alevî olarak adlandırılmıştır. 

“ALEVİLİK” DEYİNCE

Alevîlik, baskılar ve zulüm karşısında muhalif bir toplumsal bakış açısıdır. 

Hacı Bektaş-ı Velî’nin “Eline, diline, beline sahip olmak” düsturundan; “Ezelden ebede bildiğimiz haktır bizim. Haktan nida geldi hakka hak dedik” ve “Benim kâbem insandır,” deyişine hümanist bir anlayış ve duruştur.

İnsana “Can” derler; üstün tuttukları tek şey insandır.

Acı çektirilendir; kıblesi insandır; Egemenlerin başına daim bela olmuş mücadeleci bir topluluktur; içinde birçok kültürel öğeyi içeren kendine özgü bir kimlik…

Vicdan, iyilik, hoşgörü, barış, kardeşliktir; derdi, “İnsan-ı kâmil olma”dır.

Şamanistik inançlardan beslendiği her hâlinden belli olan bir duruştur; felsefi bir görüş ve kültürdür.

Kökenini pagan, batıni/ ezoterik öğretilerden alan bir yaşam kültürüdür Alevîlik. Senkretik bir yapısı vardır. Zerdüştlük, Mani dini, Hıristiyanlık, Yahudilik gibi oldukça geniş bir spektrumdan beslenmiştir.

Yani paganizm, Şamanizm, Zerdüştlük, Hıristiyanlık, İslâm gibi semavi ve semavi olmayan dinler ile birçok Anadolu geleneğinden etkilenerek oluşan bir öğretidir. 

Bir din veya mezhep olduğu tartışmalı olsa da, tıpkı Budizm gibi bir yaşam öğretisi, insanlığın yüzyıllarca biriktirdiği bilgelik pınarı olarak da görülebilir Alevîlik.

Alevîler ile Bogomiller arasında önemli bir etkilenme söz konusudur.[3] 

Kültürel bir inançtır; insan odaklıdır; bir yaşam biçimidir. Kimse kimsenin inancını, ibadetini eleştiremez; “vahdet-i vücud”a inanırlar.

Nihai kertede “insan-ı kâmil olma” gayesindeki bir yoldur Alevîlik. Onu en iyi anlamanın yolu aşıkları bilmek, nefeslerini okumaktır. Hatayi, Virani, Kul Himmet, Sıdkı Baba, Pir Sultan Abdal, Yunus Emre okumadan Alevî bilinemez…

İnsanı insan olduğu için seven ve insan sevgisine dayalı bir felsefe olarak Alevîlik, kadına özgürlük tanıyan öğretidir; “Enel hakk” diyendir; isyankâr geleneği içinde, Gezi/ Haziran ayaklanmasının da aktif destekçisi olmuştur.

Temel inanç(lar)ı varlıkların birliğidir; yolu bilim, dini sevgidir; kitabı, inancı insandır; 72 millete bir bakar, kadın erkek ayırmaz; mazlumun yanında olur, zalime karşı durur; her çiçekten öz alıp, bal yapar; Hz. Ali gibi, “Bin kere mazlum olsan da, bir kere zalim olma,” der. 

Bunlarla birlikte İhsan Eliaçık, “Sünnîlik iktidar mezhebidir, Alevîlik ise ezilen Müslüman kitlelerin tepkisini ifade eder,” dese de; İslâm’ın bir mezhebi olarak gösterilmeye çalışılan Alevîlikte; İslâm’ın etkileri vardır. Ancak Alevîlik İslâm’la özdeşleştirilemez. O ne İslâm’ın bir mezhebi, ne de pek çok düsturunu paylaştığı Şiilik’in bir koludur. 

Kolay mı? İslâm’daki “Allah İnancı” yoktur. “Kabesi insan”dır. “Enel-hak” der. İslâm’a göre bunlar “şirk”tir.

Erdoğan Çınar’ın ‘Alevîliğin Gizli Tarihi’ başlıklı yapıtında “Alevîlik ve İslâm”ın karşılıklı olarak ele alındığında dinlerin en temel noktaları olan: “- Yaradanın tanımı; - Ölümden sonrası; - Evrenin yaratılışı; - İnsanın yaratılışı” konularında bu iki bakış açısının neredeyse birbirine zıt inanışlar içinde” olduğu gösterilmektedir.

Mesela: “Yaradanın tanımı: İslâm-yaradan ve yaratılandan bahsederken; Alevîlik’te yaratılmışların bütünü yaradanın kendisidir.”[4]

Alevîliğin cenneti ve cehennemi vicdandır ve bunu da Namık Kemal Zeybek gibilerin anlaması/ anlamlandırması mümkün ve muhtemel değildir![5]

Nihayetinde tüm bu özellikleriyle tarihte, -K. Marx’ın din için işaret ettiği gibi-, “Izdıraba karşı protesto” aracıdır; öteki(leştirilenler)dir; muhalif bir kimliktir Alevîlik.

BİRAZ DA -YAVUZ’LU- TARİH

Anadolu’daki 1240’daki Babailer başkaldırısından beri tarihin acil gündem maddesi olan Alevîleri katleden Sivas, Maraş, Çorum vb pratikler ile Yavuz Sultan Selim’li tarihi gelenek arasında doğrudan bir ilişki vardır; olmuştur; olacağa da benzemektedir…

Örneğin “İçinde şeytan var” diye Anadolu’da sazı yasaklayan Şeyhülislâm Ebusuud’un, “Alevîlerin canları, malları, namusları size helaldir. Bunların evlenmesinden doğan çocuklar piçtir. Bunlar, gavurlardan daha kötüdür. Alevîlerle yapılan savaşta ölen şehittir. Bunların yaşadığı yerleri toptan yok etmek caizdir,” fetvası düşünüldüğünde İstanbul Boğazı’na yapılan 3. köprüye Yavuz Sultan Selim isminin verilmesi Alevîler için derin ve acılı bir anlam ile uyarıyı ifade eder.

Yavuz Sultan Selim, herkes için uyarıcı bir semboldür.

40 bin Alevî’yi katleden Yavuz’un ne ölçüde “gaddar” bir yönetici olduğunu, daha Trabzon Valiliği döneminden biliyoruz. Pontus- Rum İmparatorluğu’nun merkezi olduğu için, başta Rumlar olmak üzere ağırlıkla Müslüman olmayan halkların yaşadığı bir bölgenin valiliğini yapan Yavuz, Hıristiyan ahaliyi zorla Müslümanlaştırma adına şu fetvayı veriyor: “Ya şeref-i İslâm ile müşerref olalar ya da tümünü siyaset eylerim…”

Görüldüğü gibi Yavuz, daha Trabzon Valiliği döneminde, tüm yöre Hıristiyanlarını Müslüman olmaya çağırıyor ve olmadıkları takdirde tümünü “siyaset eyleyeceğini” yani kılıçtan geçireceğini söylüyor.

Yavuz, kuvvetli bir görüşe göre Babası II. Bayezid’i zehirleterek yerine geçtiği gibi, 8 yeğeni ile vali olan kardeşleri Korkud’u ve Ahmed’i katlediyor. Yönetici katliamları bununla da bitmiyor. Veziriazam Koca Mustafa Paşa’yı, Karaman Beylerbeyi Hemdem Paşa’yı katlettiği gibi; Hersekzade Ahmed Paşa’nın çadırını başına yıkıyor ve Dukaginoğlu Ahmed Paşa’yı kendi elleriyle hançerleyerek, başını kesiyor. 1514 İran seferi sırasında ayaklandıkları gerekçesiyle çok sayıda yeniçeri ağasını idam ettiği gibi; birlikte savaşa katıldığı ve sözde çok sevdiği Osmanlı aydınlarından Tacizade Cafer Çelebi’yi de İstanbul’da katlediyor.

İnsan öldürme konusunda sicili böylesine kirli olan birinin, kendisinin temsil ettiği İslâm Halifeliği karşısında sürekli dışlanan ve hemen tamamı emekçi tabakalardan gelen Kızılbaşlar’a[6] iyi gözle bakması mümkün müdür?.. Tabii ki değil!

XVI. yüzyılın ilk yarısında henüz tüm resmi kayıtlar düzenli tutulmasa bile; Yavuz’un Çaldıran seferindeki yol haritası ve sefer günlükleri dahil birçok belge bugün elimizdedir. Bize, Yavuz Selim portresi olarak sunulan küpeli, on iki dilim taçlı ve kolyeli portrenin bile Yavuz’a değil; can düşmanı Şah İsmail’e ait olduğunu bugün biliyoruz. Savaş alanının Van’ın Çaldıran’ı değil, İran’ın Çalderan’ı olduğunu da. Yavuz’un, iddia edildiği gibi bizzat savaş alanında değil, kilometrelerce geride bulunduğunu; buna karşılık Şah İsmail’in eşiyle birlikte doğrudan savaşa katıldıklarını da. Yine Şah İsmail’in karısına ve tahtına el konulduğunun, tamamen düzmece hikâyeler olduğunu da nicedir biliyoruz.

Bilinmelidir ki, 1514 İran Seferi sırasındaki Alevî katliamı, 1511’deki Şah Kulu Baba hareketinin bir devamı niteliğindedir. Tarihsel bağlamda ilk önemli bilgileri veren de, o tarihlerde Saray’da bulunan Kürt kökenli yönetici ve tarihçi İdris-i Bidlisi’dir.

İdris-i Bidlisi, Yavuz Selim’in hükümdarlık dönemini işlediği Farsça Selimname’sinde;[7] bu aşamada katledilen Kızılbaşlar’ın sayısının 50 binden fazla olduğunu şu Farsça sözlerle ifade eder: “Ve ez ibtida huruc-u an Cemaat der Vilayet-i Anatoli ta an ki Ali Paşa-yı Vezir maktul şüd mütecaviz ez pencah hezar nefs ez tarafeyn der Anatoli bekatl amed vü çendan hezar hanedar menhub ü esir şüd.”[8]

Görüldüğü üzere, gelişmelerin doğrudan tanığı olarak İdris-i Bidlisi; Yavuz’un ilk yıllarındaki katliam bilançosunu böyle veriyor. Bu rakamın 40 veya 50 bin olması da bir şey değiştirmiyor. Gerçek olan, büyük bir Kızılbaş katliamının varlığı ve bu ismin kutsanarak, Kızılbaşlar’ın da her gün gelip-geçeceği bir köprüde yaşatılmaya çalışılmasıdır… Tıpkı, Dersim Katliamcısı Sabiha Gökçen’in adının, bir büyük havalimanında yaşatılmaya çalışılması gibi…

Osmanlı’da “hoşgörü”ye dair lafazanlığı bir kenara bırakırsak: II. Bayezit’in yeni fethettiği Modon, Koron, Navarino, Mora, Draç gibi yörelere, Anadolu’daki Kızılbaş zümreleri çoluk-çocuk, kadın-erkek yüzleri demirle dağlanarak, zorla sürülerek iskâna tabi tutulurlar. Aynı tip uygulamalar Fatih döneminde Karaman ve Konya’da da olmuştur. Rum Mehmet Paşa bölgede zulüm ve katliam yapmıştır. 

Fatih ve Bayezıt döneminde; Akdeniz, Ege ve İç Anadolu Alevîleri, oymaklar ve kafileler hâlinde Akkoyunlu ülkesine ve bugünkü Kuzey ve Güney Azerbaycan’a göç ederler. 

I. Selim’in (1512-1520) tahta geçmesiyle Türkmen sürgün ve katliamları daha da vahim bir hâl alır. 1514’te Şah İsmail ile Yavuz Selim arasında geçen Çaldıran Savaşı öncesi ve sonrası Anadolu’da; tarihi kaynaklar 40 bin civarında Alevînin katledildiğini yazmaktadır. 

Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) döneminde İslâm kabuk içinde ama çeşitli uluslardan oluşan Osmanlı Devleti tam bir “Roma İmparatorluğu” hâlini alır. Bu dönemde yine Alevîlere zulüm, şiddet ve katliamlar devam eder. 

Şeyhülislâm Ebussu’ud Efendi’nin (1545-1574) verdiği fetvalarla Alevî katliamı, “İslâm şeriatı”na göre meşruluk kazanır. Bugün Sünnî ilim adamları tarafından “huşu ile anılarak evliya mertebesi” ne çıkarılan Ebussu’ud Efendi, bir zalim din ulemasıdır. 

Hırvat kökenli ve Nakşibendi tarikatından Kuyucu Murat Paşa da; 6 Aralık 1606’da sadrazam olduktan hemen sonra Anadolu’da geniş çaplı Alevî katliamı harekâtı başlatır. 70 bin Alevî diri diri kazdırdığı kuyulara gömdürür.

Bunlarla birlikte Prof. Selim Deringil, II. Abdülhamit döneminde Anadolu’da genel bir Müslümanlaştırma siyaseti görüldüğüne dikkat çeker: “Aslında Anadolu’da en hızlı Müslümanlaşma XIX. ve XX. yüzyılda yaşandı. Abdülhamit döneminde gerçekleşen 1895-1896 katliamları sırasında bayağı büyük bir Ermeni nüfus zorla Müslüman yapıldı. (...)

Hanefilik her zaman Osmanlı’nın resmi mezhebi oldu. Alevîler, Osmanlı’da her zaman azınlıkta oldular. Yavuz Sultan Selim’den itibaren Alevîlere ‘içimizdeki öteki’, ‘tehlikeli’, ‘beşinci kol’ gibi tamamen yanlış algılamalarla yaklaşıldı ve zaman zaman Alevî kırımları yaşandı. (...) 

Abdülhamit döneminde, Müslümanlara Hanefilik dayatıldı. Çünkü Abdülhamit’in başlıca amacı dışa ve içe karşı sırtını dayayabileceği güvenilir bir Müslüman nüfus yaratmaktı. Abdülhamit döneminde Hanefi

inancını yaymak için seyyar medreseler kuruldu. Bu medreselerde genç ulema misyoner olarak yetiştirildi ve bunlar Şiileri Sünnîleştirmek üzere Irak’a, Suriye’ye gönderildi. (...) Şafiler de Hanefileştirilmeye çalışıldı.”[9]

Özetle ‘Hubyar Sultan Alevî Kültür Derneği’ Başkanı Ali Kenanoğlu’nun da işaret ettiği gibi, “Osmanlı’da ümmet olarak yaşayan Alevîler, Müslüman tebaa içerisinde kabul edilir ancak inançları gereğince de çoğunlukla sapkın inançlı kişiler olarak görülürdü. Bu sebeple de büyük çoğunlukla baskı ve zulüm altında tutulurlar, her an başlarına neyin geleceği de belirsizdir. 1800’lü yıllar Alevî-Bektaşi toplumunun görüp görebileceği tarihin en büyük zulmüyle geçmiştir. II. Mahmut dönemiyle birlikte hem Alevîler hem de Alevîlik katliama uğramış, tüm Alevî-Bektaşi dergâhları-tekkeleri Alevîlerin elinden alınmış, kimisi Sünnî tarikatlara teslim edilirken büyük çoğunluğu da yıkıma uğratılmıştır. Alevî köylerine ve dergâhlarına cami yapılmış ve Alevî gençleri medreselerde Sünnî eğitimine tabi tutularak tarihin en planlı ve kapsamlı asimilasyon politikaları uygulanmıştır. Yine bu dönemde ibadethaneleri elinden alınan Alevî inanç önderleri katledilmiştir.

Böyle bir süreci yaşayarak XX. yüzyıla gelen Alevî-Bektaşi toplumu açısından Osmanlı’nın yıkılışı Pir Sultan Abdal’ın ‘Güvendiğin padişahın, gün gelir onun da çarkı devrilir’ sözleriyle müjdelenmişti zaten. Alevî-Bektaşi toplumu Pir Sultan’ın müjdelediği o yıkılışı heyecanla karşılamış, o çarkı deviren Mustafa Kemal’i de bağrına basmıştır. Çünkü Mustafa Kemal, Pir Sultan Abdal’ın müjdesini yerine getiren kişidir. 

Osmanlı’nın yıkılışıyla kurulan Cumhuriyetle birlikte Alevîler yurttaş olmuşlar ve bir nebze olsa da kendilerini öncesine göre daha güvende hissetmeye başlamışlardır…

Osmanlı’dan günümüze zaten yeraltı faaliyeti sürdüren Alevî-Bektaşi toplumuna Cumhuriyet de yerin altını layık görmüştür. Alevîler çok geçmeden Cumhuriyet projesinin de kendileri açısından bir yaşamsal güvence olmadığını anladılar. 1937-38’de Alevî inancına mensup Dersim halkına yönelik katliam, Cumhuriyet döneminde devlet eliyle gerçekleştirilen ilk kitlesel katliam olarak yaşandı. Osmanlı’nın zulmünden kurtulduğuna sevinen Alevîler bu sefer de destekledikleri, gönül verdikleri Cumhuriyet tarafından yasaklara, yok sayılmalara ve katliama maruz kaldı. Daha sonraki yıllarda yaşanan Maraş, Çorum, Sivas, Gazi gibi katliamların da devletin derin yüzünün eseri olduğu bilinmektedir.

Bir taraftan Alevîliği yasaklayıp bir taraftan da arada bir katliamlara maruz bırakan sistem, diğer taraftan da şeriat korkusu ile köşeye sıkıştırdığı Alevîleri bu Cumhuriyete bekçi tayin etmiştir.”[10]

Ve Can Dündar’in ifadesiyle, “Alevîler, modern, ilerici, hoşgörülü yaklaşımlarıyla Türkiye’de demokrasinin, laikliğin sigortası olmuşlardır,” olmasına da bu “sigorta” niye Dersim, Sivas, Maraş, Çorum, Gazi Mahallesi vd’lerindeki gibi biteviye atmıştır?

Bu sorunun yanıtı mutlaka bulunmalıdır!

MUHTELİF SAPTAMALAR

Evet tam da bu nedenle Alevîlere ilişkin, “Cumhuriyet bekçiliği” saptaması kilit önemdeyken; çözümlenmeye de muhtaçtır.

Markus Dressler’in Alevîliği inceleyen, ‘Writing Religion/ Dini Yazmak’ diye çevirebileceğimiz, altbaşlığı ise ‘Türk Alevî İslâmın İnşası/ The Making of Turkish Alevî İslâm’ olan yapıtında, “Bugünkü Alevîlik kavramının 1910’lardan 1930’lara kadar etkili olan Türk milliyetçiliği tarafından oluşturuldu”ğuna dikkat çekilmesi müthiş öğretici ve yol açıcıdır.[11]

Sabiha Gökçen Havalimanı isminden de, III. Köprü’ye verilen Yavuz Sultan Selim isminden de rahatsız olması gereken Alevîlerin Kemalizm ile ilişkileri, “Stockholm Sendromu”ndan muzdariptir.

Yani kültürel kimliklerini tahrip etmesine rağmen, Alevîlerin birçoğu bugün koyu Kemalist’tir. Oysa biraz tarih bilen bilinçli Alevîler Kemalist olamaz. Genelde tarih bilinci olmayan, gelenekleriyle bağı kopmuş Alevîlerdir Kemalist olanlar.

Mesela İsmail Beşikçi’nin, “Alevîler, Kerbela’da katledilen 72 kişiyi unutmadılar, ama Dersim’de katledilen 72 bin kişiyi unutmak üzereler,” dediği tabloda 1938’deki büyük kıyımı bilen Alevî, Kemalist olamaz.

Osmanlı’dan T.“C”ye Alevî olarak doğmak hayata 1-0 yenik başlamaktır.

Mesela… Mülakatlar da elenme nedenidir Alevî olmak.

Tarihte hep ezilen olmaktır. Öteki olmaktır. Canı yanan ve susan olmaktır. 

Örneğin AKP kurucusu, ilahiyatçı Hidayet Şefkatli Tuksal’ın, CNN Türk’teki ‘Tarafsız Bölge’ programında, “Sivas’ta Alevî yurttaşları yakanların da mağdur olduğunu” söylemesi gibi!

Gerçekten ne demeleri gerekiyor Alevîlerin? Mesela… “Sivas’ta yakıldığımız için özür dileriz” mi?

Avrupa Birliği’nin ‘İlerleme Raporları’nda “etnik azınlık” olarak tanımlananlar; aslında hiç de azınlık değildirler. “Az” görünüyorlarsa, hâlâ kendilerini saklamak zorunda bırakıldıklarındandır.

Mesela… Türkiye’deki şehirli Alevîlerin en eskisi, 1950’lere gider. Çünkü öncesindekiler hep yüksek dağ köylerinde saklanarak yaşamışlardır.

Özetle Türkiye’deki tablo: Bir yanda “İncitsen bile incitme”, “Eline, beline, diline hâkim ol”; öte yanda “Beş tanesini gebertince cennete gideceğiz”, “Alevîler’in yemekleri haramdır,” diyenlerden müteşekkildir!

Çünkü Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak’ın belirttiği gibi, “İktidar Sünnî hegemonya altında”dır.

Ve iktidar “Sünnî soslu bir Alevîlik” ya da “Devlet Alevîliği” yaratmanın yoğun gayretindedir ve bu faaliyetlerini de “Alevîmsilik” diyebileceğimiz (düşkün) deformasyonla hayata geçirmeye çalışıyor.

Örneğin “CEM (Cumhuriyetçi Eğitim ve Kültür Merkezi) Vakfı Başkanı Prof. Dr. İzzettin Doğan’ın,[12] ‘İnanç Önderleri Toplantısı’nda yaptığı konuşma, cami-cemevi projesi AKP-cemaat ve İzzettin Doğan üçgeninde Alevîliğe dair ne tür toplum mühendisliği çalışmalarının yapıldığını deşifre eden ve gelecekle ilgili ipuçları veren çok kıymetli bilgiler içeriyor. 

Bir Sünnî cemaat, Alevîler adına Alevîliğe yapacağı müdahaleler için vakıf kuruyor, cami ve cemevini aynı avluda buluşturuyor. Murat edilen, Sünnîleri ve devleti mutlu eden ‘makûl bir Alevîlik’…”[13]

“MAKÛL ALEVİLİK” DEMAGOJİLERİ VE GERÇEK(LER)

Siz bakmayın düzenin “makûl Alevîlik” arayışlarıyla betimlenen demogojilere!

Mesela… Başbakan Erdoğan’ın, muharrem iftarında, yeni bir torun beklediklerini ve torunun bir adının da Ali olacağını açıklaması gibi… (Hani “şecaat arz ederken…” derler ya! Başbakan “Ali” adını torununa vermeyi, Alevîlere yönelik bir lütufmuş gii sunarken, isme yönelik Sünnî fobisini de faş ediyor!)

Ya da Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez’in, evlerine işaret konulan Alevîler için “Gerekirse o evlerin önünde beklerim” mesajı verip, Malatya’daki olayla ilgili de “Hiç kimse inancından ötürü şiddete maruz kalmamalıdır.” “Hâlâ bir Alevî vatandaşımız sırf Alevî olduğu için bir ayrımcılığa tabi tutulursa, toplumu din konusunda aydınlatmakla görevli olan bir kurumun Başkanı olarak kusurlarımızın olduğunu kabul ederim,” demesi gibi…

Veya Vahap Coşkun’un, “Araştırmalar, AKP tabanının Alevîlere ilişkin yenilikçi adımlara hazır olduğunu gösteriyor. Ne var ki sorunu siyasi değil dini olarak algıladığı için AKP’nin hâlen eli kolu bağlı,” demesi gibi…

Bunlar kurusıkı lafazanlıklardır!

Kim biz(ler)e CNN Türk’teki ‘Tarafsız Bölge’ programında AKP Milletvekili Mehmet Metiner’in, “Cemevlerini ‘terör yuvası’ olarak” nitelediğini…

Başbakan Erdoğan’ın demokratikleşme paketinde, Nevşehir Üniversitesi’nin isminin Hacı Bektaş-ı Velî Üniversitesi şeklinde değiştirilmesinin dışında Alevîlere ve Alevîlerin eşit yurttaşlık taleplerine yönelik hiçbir madde yer almadığını…

AKP’li MEB tarafından onaylanmış bir kitapta, “Evvel zamanda, insanlar daha hayvanlara pek yakın iken, ferdi izdivaç yokmuş. Sürü hâlinde yaşarlarmış. Kabilenin bütün erkekleri, bütün kadınların musavi surette kocası imiş.

Nazan şaştı: Olur iş değil…

Neye? Basit bir teşkilâtın basit neticesi? Doğan çocukların anası babası da kabilenin, bütün halkı imiş. Bu hâl ayin gibi hâlâ bazı cemaatlerde devam eder. Mesela Kızılbaşlar gibi… Ne ise…”[14] ibarelerinin hâlâ yer aldığını unutturabilir?

Sünnî İslâm tarafından sürekli olarak şiddet ve asimilasyona maruz bırakılan Alevîler, ayrımcılıktan muzdariptirler…

Hep aşağılanmış, defalarca katliamlara maruz kalmışlardır. İkinci sınıf muamelesine maruz bırakılmışlardır.

Örneğin AKP yanlısı ‘Alevî-Bektaşi Araştırmaları Merkezi’ Direktörü Şenol Kaluç’nun şu malum ve meş’um satırlarında kayıtlı olduğu üzere:

“Bugün Cemevlerinde fiilen ikili bir yapı mevcuttur. Bir yanda samimi bir şekilde inancının gereklerini yerine getirmeye çalışan Alevîler varken -bunlar genel toplumun yüzde 80’nini oluşturur- diğer tarafta ise militanca bir takım modern ideolojileri savunan ve Cemevlerini yuvalanma ve örgütlenme merkezi gören, Alevîliği bir amaç olmaktan çok araç olarak gören bir kitle var. Bu nedenle Cemevlerinin ibadethane olarak tanınması konusundaki direniş sadece ve sadece bu ikinci kesime yarar.”[15]

DEVLET BASKILARI 

Devlet, Alevîler ve Alevîlik konusunda müthiş bir riyakârlıktan malûldür.

Başbakanın, Alevîlere, “Ehlisünnet dışı sapık bir mezhep” dediği;[16] “Kızılbaşların topluca öldürülmeleri elbette dinimize göre helaldir. Bu, en büyük, en kutsal savaştır. Bu yolda ölmek de şehitliğin en ulusudur. Alevîlerin namusları malları Müslümanlara helaldir,” fetvasını veren Ebussuud Efendi’yle “gurur duyduğu”nun açıkladığı verili tabloda “Alevî Açılımı”nın amacı, olsa olsa, Alevîliği devletleştirmektir…

Kolay mı?

Sistematik olarak yok edilme kastına maruz bırakılan Alevîliğin tarihi, yıldırmaların, asimilasyonun, katliamların tarihi olmuştur. “Günah Keçisi” ilan edilmişlerdir.

Mesela… Osmanoğlu elinde katledilenler, ki sayısı bilinmeyecek kadar çoktur…

Mesela… Cumhuriyet boyunca öldürülenler: Dersim’de, Ortaca’da, Elbistan’da, Kırıkhan’da, Malatya’da, Maraş’ta, Çorum’da, Sivas’ta, Gazi Mahallesi’nde yok edilenler!

Mesela… 2 Temmuz 93’te yakılarak insanlık tarihine nakşedilen o kara leke!

Mesela… Alevîliğe yönelik bitip tükenmeyen iftiralardan birkaç örnek…[17]

Yıl 1923: (Son baskı 1999): Türk edebiyatının önemli isimlerinden Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun, ‘Nur Baba’ başlıklı romanındaki bölüm başlıklarından biri şöyle: ‘Bir Bektaşi Tekkesinde Mumlar Nasıl Söner’...

Yıl 1971: Reşat Nuri Güntekin’in Alevîler’i aşağılayan ‘Balıkesir Muhasebecisi Tanrı Dağı Ziyafeti’ başlıklı yapıtının 13. sayfasındaki diyalog şöyledir: “Karı amma

vurdu ha. Eh bu da olur... Kızılbaşların mum söndü gecesi gibi töbe olsun...” Kitap MEB tarafından basılır ve dağıtılır…

Yıl 1973: Hüseyin Rahmi Gürpınar ‘Toraman’ adlı romanında şöyle yazar: “Tanrım insanı bir kere şaşırtmasın. Herif artık bu hırtlamba karının yüzüne bakmaktan

bıktı. Karşısında dolaşan ay gibi evlatlığı görünce kendini tutamadı. Mezhebi geniş adam... Kızılbaş mıdır nedir?”…

Yıl 1977: Prof. Nebahat Küyel için ‘Felsefeye Başlangıç’ adlı kitabında Alevîler’e hakaret ettiğinden dolayı dava açıldı…

Yıl 1988: ‘Zaman Gazetesi’nin bulmaca köşesinde soruyor; “Ehlisünnet dışı sapık bir mezhep?” Cevap: Alevîler…

Yıl 1989: Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulunun 2 Mart 1989 tarih ve 1420 sayılı yasa ile eğitim ve öğretim açısından uygun bulduğu İngilizce sözlükte

Ensest sözcüğünün Türkçe karşılığı şöyle yazılmış: “Akraba ile zina, Kızılbaşlık”! Aynı ifade Milli Eğitim Bakanlığı FONO Açık öğretim kurumu tarafından Aydın

Karaahmetoğlu ile Ali Bayram’a hazırlatılan Fransızca-Türkçe sözlükte değişmeden yer almış: “Akraba ile zina, Kızılbaşlık”…

Yıl 1994: Güner Ümit 9 Ocak tarihinde televizyon programında hamile bir kadın rolündeki arkadaşına sanki çok doğalmış gibi “Sen Kızılbaşlar gibi babandan mı

aldın o çocuğu,” der...

Yıl 1997: Dönemin Adalet Bakanı Şevket Kazan, “Aydınlık Türkiye İçin Bir Dakika Karanlık” eylemleri için “Mum söndü oynuyorlar,” dedi…

Yıl 2005: Haldun Taner’in Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ilk ve ortaöğretim öğrencilerine önerilen 100 Temel Eser arasında yer alan ‘Şişhane’ye Yağmur

Yağıyordu’ başlıklı (yeni baskı) kitabında yer alan iki cümle ise şöyle: “Bırak alasen müdür bey. Bazen kanıma dokanıyor vallaha. Sen onun oruçlu olduğuna inanıyor

musun? O ne hinoğluhindir o, ne kahpe dinli Kızılbaştır o! Müslüman olsa acımak bilir.” … “Ve işte o anda, tövbeler olsun, abla-kardeş, Kızılbaşlar gibi sarmaş dolaş

oluverdik”…

Yıl 2007: Yer Almanya ve ARD televizyonu: Bir dizi filmde bir Türk ailesi Alevî olarak gösteriliyor ve “mum söndü” çağrışımı işleniyor…

Yıl 2007: İnternetten Türk Dil Kurumu Sözlüğü’ne girip “mum söndü” diye yazdığınızda karşınıza şu cevap çıkıyor: “Cem ayinlerinde, aydınlatmak için kullanılan

mumun tören bitiminde söndürülmesinin yanlış yorumlanmasıyla ortaya çıkmış bir inanış”…

Yıl 2009: Star TV’de bir programda kendisinden küçük bir kadınla evlendirilmek istenen kişi sunucuya sorar: “Kızım ben Kızılbaş mıyım?”

Yıl 2010: Yer yine Star TV, bu kez Mehmet Ali Erbil sorar: “Mum söndü mü yapıyoruz burada?”

Tekrarlamakta yarar var: Evet “Alevî Açılımı”nın amacı Alevîliği devletleştirmektir…

Örneğin Hükümet Muharrem ayı dolayısıyla Alevî dedelerini Avrupa’ya gönderdi. Diyanet’ten Sorumlu Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, 65 Alevî dedesinin Avrupa’ya gönderilmesi talimatı verdi. Avrupa’ya gönderilecek dedelerin uçak bileti dahil bütün harcamaları devlet tarafından ödenecekti. Dedeler Almanya başta olmak üzere Alevî vatandaşların çoğunlukta olduğu Avusturya, Fransa ve Belçika gibi ülkelere gönderilecekken; ‘Pir Sultan Abdal Derneği’ Başkanı Kemal Bülbül tarafından, “Bu bir misyonerlik çalışmasıdır… Bu çalışma alanıyla Türk-İslâmcılığını dünyada yaygınlaştırmak istiyor. Çalışmalarının alt başlıklarından biri ise Alevîleri Sünnîleştirmek… Bu çerçevede yapılmış bir çalışmadır,” diye eleştirilmektedir. 

Bülbül haklıdır. Çünkü aynı devlet Alevîlerin, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bütçesinden cemevlerine kaynak ayrılması talebine izin vermedi. Yargı (Ankara 17. İdare Mahkemesi), cemevlerine kaynak ayrılmasının “anayasanın eşitlik ilkesine” aykırı olduğunu savunarak, “Diyanet’in herhangi bir mezhebe, siyasi düşünceye, kültür ve inanca göre yeniden yapılandırılması anayasanın 10. maddesine aykırıdır,” dedi.[18]

Bunun yanında zorunlu din dersinin, eleştirel düşünceye (hakkına) saldırı özelliği taşıdığı Türkiye’deki mevcut din eğitimi, öğrencilerin eleştirel düşünme, sorgulama, tartışma, karar verme haklarının, devletin dinsel kimliğine feda etmelerini talep ediyor. Gerçek manada laiklik uygulamaları ve zihniyetinden mahrum bırakılmış ülkemizde, inanç özgürlüğünü sağlamak yerine, inancı kamulaştıran, dini/inancı ait olduğu vicdana ve ibadet yerine değil, devletin kurumlarına hapseden bir ucube siyaset ve buna uygun bir din eğitimi kabul edilemez bir uygulamadır.

Din eğitiminde zorla dayatılan İslâm’ın Sünnî mezhebinin kurallarıdır. Farklı din ve inançlar hakkındaki anlatımlar da, Sünnî bakış açısıyla düzenlenmiştir. Mevcut din eğitiminde Sünnîlik esas alındığından, farklı inanç mensuplarına ve inanmayanlara bu dersi zorla dayatmak, din, vicdana ve inanç özgürlüğüne aykırıdır.

Tüm bunların yanında “Kadim bir devlet geleneği olarak fişlemelerin Alevîlerle ilgili kısmıyla birlikte AKP iktidarları döneminde... ‘Alevîlik’ kategorik olarak fişlendi,” Kelime Ata’nın da altını çizdiği gibi…

BASKILARA ÖRNEK(LER)

Baskılara üç eksende örnek(ler) sunacağım; ilki fişleme, işaretleme, kayıt altına alma…

i) Emniyet, Gezi eylemlerinde şüpheli olanların yüzde 78’inin Alevî kökenli olduğunu rapora yazdı. Hukukçular, bu durumu anayasal suç olarak niteledi. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Gezi eylemlerine ilişkin hazırladığı raporda “şüphelilerin yüzde 78’inin Alevî kökenli” olduğunun belirtilmesi fişleme tartışması yarattı. Ankara Barosu Başkanı Sema Aksoy, bu süreçte gözaltına alınanlara kişilerin mezhebiyle ilgili soru sorulmadığına işaret ederek “O zaman bu rakam nasıl belirlendi? Demek ki özel bir araştırma yapmış. Bu da kişilerin tek tek fişlendiğini gösteriyor. Bu yasadışı bir uygulamadır ve anayasal suçtur,” dedi…[19]

ii) Yeni Mahalle 2690 Sokak’ta oturan bazı Alevî vatandaşların evlerinin kapılarına iddiaya göre 1 Aralık 2013’de gece kimliği belirsiz kişi ya da kişiler tarafından kalemlerle çarpı işareti konuldu. Adıyaman Merkez Yeni Mahalle’de 1 otomobil ve sokak lambası ile 13 ev ve işyerinin kapısı, kimliği belirsiz kişi ya da kişiler tarafından işaretlendi. 2012 yılında da benzer bir olayın yaşanmıştı…[20]

iii) Dönemin Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Başbakanlık İdareyi Geliştirme Başkanlığı tarafından yürütülen “Kamu Memnuniyet Anketi”nde yurttaşların fişlendiği iddialarına yanıt verirken; T.C. kimlik numaralarının veri tabanında tutulmadığını savunup, hemen ardından da, “Bunun yerine, sisteme girilen TC kimlik numaraları özel olarak şifrelenerek farklı karakterlere dönüştürülerek veri tabanında tutulmaktadır,” diye ekledi... [21]

İkincisi etnik ayrımcılıktan malûl baskılar…

iv) Çorum’da 13 yaşındaki A.R.Ç., din kültürü ve ahlâk bilgisi dersinde konuştuğu iddiasıyla okul müdürü Şeref Bilal tarafından feci şekilde dövüldü. Kulağından kan gelen A.R.Ç. hastaneye kaldırıldı. Baba Tanju Ç., Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulundu. Baba Tanju Ç., “Biz Alevîyiz. Çocuğum din dersini dinlemediği için dövüldü. Sorumluların cezalandırılmasını istiyorum,” dedi…[22]

v) Gazi Üniversitesi Rektörlüğü, kantinleri kapattığını gerekçe göstererek 12 işçinin işine son verdi. Üniversitenin kantinlerinde 100 çalışan arasından tümü Alevî olan 12 işçinin işten çıkarılması konusunda bir işçi, “Bizi zaten oradan oraya sürüyorlardı. İşten çıkartıldığımız konusunda tebligat için rektörlüğe gittiğimizde de Alevî olduğumuz için işten çıkarıldığımız belirtildi” ifadelerini kullandı…[23]

vi) Suriye’deki çatışma nedeniyle Hatay’da yaşanan kaygıların Alevîlik boyutunu gözler önüne seren Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) raporunda Arap Alevîsi bir kadın, “Savaş, Alevîleri ve Alevî kültürünü hedef alıyor” derken, bazı Alevî yurttaşların, “Dinci muhalifleri tehdit olarak görüyoruz. Muhalifler kıymetli, insanımız değersiz,” diyerek isyan etmesi dikkat çekti. Bir yurttaş ise “Çarşıya çıktığımız zaman Suriye’de gördüğümüz görüntüler gibi her an karşımıza bir katil çıkıp, bizi bir kenara çekecek mi, bir organımızı kesecek mi diye kaygıyla dolaşıyoruz,” diye ekledi... [24]

Nihayet üçüncüsü kendini her yerde hissettiren Müslüman-Sünnî-Türk-Erkek devlet gerçeğinin marifetleri…

viii) Tuzluçayır’da inşasına başlanan cami - cemevine karşı çıkan mahalleli anneler, “Bu inşaatta çocuklarımızın kanı var” diyerek, projeyi protesto etti. Tuzluçayırlı annelere polis, 1 TOMA ile çok sayıda Akrep aracı ile müdahalede bulunurken kadınlar yere düştü. Polislerin müdahale ederken “Allah Allah” diye bağırmaları dikkat çekti…[25]

ix) Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nde Pir Sultan Abdal kartpostalına “terör örgütü simgesi” olduğu iddiasıyla el konuldu… Ercan Yıldız isimli mahkûm, üzerinde Pir Sultan Abdal’ın resmi bulunan kartpostalı mektup aracılığıyla göndermek istedi. İdare, önce mektupta sakıncalı bir durum tespit etmedi. Ancak Cezaevi Disiplin Kurulu Başkanlığı, Pir Sultan Abdal’ın ünlü bağlamalı figürünü gösteren kartpostala sakıncalı olduğu gerekçesiyle yasakladı…[26]

x) Öğrencisini Alevî diye döven öğretmene yedi yıl sonra ceza verildi. Para cezası verildi, ceza ertelendi. Burak Kul adlı çocuk, yedi yıl önce Esenyurt Ali Kul Çok Programlı Lisesi’nde okurken, öğretmeni Zeki Yılmaz tarafından “Siz Alevîler neden oruç tutmuyorsunuz! Benden çekeceğin var” diyerek tehdit edilip dövülmüştü…[27]

xi) Sivas Katliamı davasının zamanaşımından düşürülmesine karşı pankart açan öğrencilere yapılan saldırıya ilişkin iddianame hazırlandı. Ağırlıklı olarak, demir çubuklarla saldırıya uğrayan öğrencilerin suçlandığı iddianamede “yaktık, yine yakarız”, “yaşasın şeriat” sözleri suç sayılmadı… Sivas Katliamı davasının zaman aşımından düşürülmesine karşı 15 Mart 2012’de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde pankart açan öğrencilere, saldırıya uğramalarının ardından dava açıldı. Savcı, öğrencilerin “Toplantı ve gösteri yürüyüşlerine silah veya 23. maddede belirtilen aletlerle katılma”, “yaralama, basit yaralama, kemiklerin

kırılmasına sebebiyet verecek şekilde kasten yaralama” suçlarından ceza verilmesini talep etti. Müslüman Gençlik grubu, fakülteyi basarak öğrencileri demir çubuklarla dövmüştü…[28]

“SONUÇ YERİNE”

Alevîlerin, Alevî olmaktan kaynaklanan kimlik soru(n)larına ilişkin olarak öncelikle, “AKP’nin “Alevî Açılımı”na ihtiyacımız yok; ilişmesinler yeter...” denmesi gerekirken; laik, demokratik olmayan T.“C”de, yakındır, başına gelenlere karşı ezilenlerin başını kaldırması…[29]

Unutulmasın: Laik bir ülkede anayasal kanunlarla benimsenen bir din olmaz…

Laik bir ülkede dini bayramlar resmî bayram olarak kabul edilmez…

Laik bir ülkede inançsal tüm azınlıklar aynı temel haklara sahiptirler…

Laik bir ülkede ibadethaneleri devlet açmaz, burada görev yapan din görevlilerini memur olarak atayıp, maaşlarını bizlerden topladığı vergilerle vermez. Laik toplumlarda ibadethaneler belli başlı insanların bir araya gelip oluşturdukları fon ile yapılır. Bu topluluk orada görev yapan din görevlisinin maaşını kendileri verirler, devlet aygıtı bu işe karışmaz…

Laik bir ülkede devlet dini okullar açıp, burada eğitim veren öğretmenlerin maaşlarını ödemez, yine ayni şekilde bu işi bir araya gelen topluluklar yapar. Ancak bu okulun ders müfredatı ilgili bakanlığın kontrolünde yapılır…

Laik bir ülkede eğitim müfredatında din kültürü ve ahlâk bilgisi dersi bir zorunluluk olarak sunulmaz…

Laik bir ülkede farklı etnik gruplardan alınan vergiler tüm inanç grupları arasında ihtiyaçları oranında pay edilir…

Tam da bunun için cemevleri statüye kavuşturulsun…

Zorunlu din derslerine son verilsin…

Diyanet İşleri Başkanlığı lağvedilsin…

Alevî köylerine cami yaptırma politikasından vazgeçilsin…

Madımak müze olsun…

Başta Hacı Bektaş dergâhı olmak üzere bu türdeki değerler ve mekânlar Alevî yurttaşların örgütlerine iade edilsin…

Kamuda çalışan Alevîlerin kimliklerinin saklanmasına neden olan baskılara hemen son versin… 

Bunun için de “demokrasiyi, eşitliği, kardeşliği” sadece kendileri değil; herkes için istemek zorunda olan ezilenlerin, yoksulların, işçilerin, köylülerin, inkâr edilenlerin, hasılı öteki(leştirilen)lerin ve elbette Alevîlerin, “ezilenlerin tarihsel bloku”nu gerçekleştirebilmek için Spartaküs’lerin, Bedrettin’lerin, Karmati’lerin, Deniz’lerin, İbo’ların, Mahir’lerin, Mazlum’ların, 15-16 Haziran’ların “Zincirlerimizden başka şey yok” haykırışıyla direnenlerin yolunda “aşk ve akıl ile ilerlemesi, birleşmesi “olmaz olmaz”dır…

Alevîler de bu yolun yolcusudur... Sırf bu yüzden asırlarca “sapkın” sayıldılar... Osmanlı’nın ölüm fetvaları ile yok edildiler... Ovalara yerleşemediler… Dağ diplerinde gizlendiler... Osmanlıdan sonra “yaşama hakkı” alacaklarına inanıyorlardı… Ancak “Cumhuriyet” de onlara Koçgiri, Dersim, Maraş, Çorum, Sivas, Gazi katliamlarını reva gördü... CHP başta olmak üzere yıllarca Alevîlikle ilgili tek bir yasal düzenleme yapılmadı... Alevîler yok sayıldı... Alevîler devlet kadrolarına alınmadı; “alınan numuneler” de Alevî olduklarını “zinhar” inkâr etti…

Alevîler özgürlük sevdası ile “devrimci mücadeleye” evlatlarını verdiler… Zindanlarda, sürgünlerde, faili meçhullerde bedel ödediler…

İşin garip tarafı “Hacı Bektaş” senliklerine “devlet adına” ilk kez bir sağcı muhafazakâr cumhurbaşkanı Süleyman Demirel katıldı...

CHP bir Alevî (Kürt) katliamı olan “Dersim’e gereken yapılmıştır” diyen Onur Öymen’e sessiz kalırken; AKP de, “Alevî Çalıştayı”na Maraş Katliamı davasının bir numaralı sanığı Ökkeş Şendiller’in katılmasına sessiz kaldı...

Alevîleri bizzat kendi içinden çıkan bazı “ağır ağabeyler”i (örneğin İzzettin Doğan) ikinci koridordan birinci koridora sokmaya çalıştılar... Suya sabuna dokunmadan, içinde yasadıkları devletleri, sistemleri, baskıları, sömürüyü sorgulamadan yaşamaya zorladılar..

İnsanlığın on binlerce yıllık özgürleşme, güzele ulaşma ve eşit bir dünya sevdasının çığlığıdır Alevîlik... İşte bu yüzden dünyanın neresinde bir özgürleşme varsa, mücadele varsa orası Alevîdir… 

O, egemenler tarafından bir türlü yola getirilemez. Çünkü isyankâr değerler toplamı olarak Alevîlik bir yoldur…

Ve tüm ezilenlere olduğu gibi, Alevîlere de yeni bir dünya, yeni bir cumhuriyet gerekmektedir…

23 Nisan 2014 13:09:13, Ankara.

N O T L A R

[1] 26 Nisan 2014 tarihinde ‘Belleville Pir sultan Abdal Kültür Merkezi’nin Lyon’da düzenlediği toplantıda yapılan konuşma… Kaldıraç, No:156, Haziran 2014…

[2] Nâzım Hikmet.

[3] Londra Üniversitesi Warbug Enstitüsü’nden Yuri Stoyanov Doğu Hıristiyan ve İslâm heterodoks -yani çoğunluğun dinsel inancından gayrı-din ve mezheplerine ait yaradılış efsanelerini inceleyerek ilginç sonuçlara ulaşmıştır… Stoyanov’a göre, Bogomillerin İslâm’ı kolay benimsemesinde kendi inanç sistemlerinde Bulgarların Asya’dan Balkanlara göçleri sırasında taşıdıkları bazı kültür ve dinsel unsurların, Alevî-Bektaşi inanç sisteminde de yer almasıydı. (Selçuk Erez, “Alevîler ve Bogomiller”, Cumhuriyet Dergi, No:863, 6 Ekim 2002, s.14.)

[4] Erdoğan Çınar, Alevîliğin Gizli Tarihi, Kalkedon Yay., 2007.

[5] Bkz: Namık Kemal Zeybek, “Alevîlik ve İslâm”, Radikal, 10 Temmuz 2010, s.12; Namık Kemal Zeybek, “Alicilik, Muaviyecilik”, Radikal, 24 Eylül 2008, s.8; Namık Kemal Zeybek, “Yine Alicilik, Muaviyecilik Üzerine”, Radikal, 27 Eylül 2008, s.8.

[6] Bkz Krisztina Kehl-Bodrogi, Kızılbaşlar, Çev: Oktay Değirmenci-Bilge Ege Aybudak Ayrıntı Yay., 2012.

[7] Osmanlı literatüründe 25 adet Selimname vardır.

[8] Bkz: Selimname’den aktarılarak, Prof. Dr. M. C. Şehabeddin Tekinda,: Yeni Kaynak ve Vesikaların Işığı Altında Yavuz Sultan Selim’in İran Seferi, İst. Ed. Fak, Tarih Dergisi, No:22, Mart 1967.

[9] Oral Çalışlar, “II. Abdülhamit, Alevîler ve Misyonerler”, Radikal, 8 Ekim 2013, s.14.

[10] Ali Kenanoğlu, “Bekçiliğine Terfi Ettiğimiz Cumhuriyet”, Radikal, 29 Ekim 2013, s.6.

[11] Markus Dressler, Writing Religion, Oxford University Pres, 2013.

[12] Oysa bu zat şunları da demişti: “Türkiye laik değil, Sünni bir devlettir. Eğer Diyanet İsleri Başkanlığı gibi devasa bir kuruluş, temel hak ve özgürlüklerle ilgili belirlemede ana rolü oynuyorsa, Alevî yurttaşların ibadethanesi olarak görülen Cemevleri için TBMM kararı için Diyanet’e soruluyorsa ve bu cevap gerekçe olarak görülüp hükümet bunu reddediyorsa devlet yapısının laik olduğundan söz edilemez.” (İzzettin Doğan, http://t24.com.tr/…oktasinin-nedeni-Alevîler/204094)

[13] Kelime Ata, “Kardeşliğin Değil Alevîliğin İnşası...”, Radikal İki, 29 Eylül 2013, s.6.

[14] Ömer Seyfettin, Harem, s.29… kaynak: http://Alevi.wordpress.com/

[15] Şenol Kaluç, “Alevîlik Sorunu Neden Çözülmeli?”, Yeni Şafak, 12 Ekim 2013, s.18.

[16] bkz: http://telgrafhane.com/başlıklar/siyeset/4066

[17] http://odatv.com/…du-hakaretini-yapanlar-0910101200

[18] Mesut Hasan Benli, “Yargıdan Cemevine Bütçe Çıkmadı”, Radikal, 23 Mayıs 2013, s.13.

[19] Alican Uludağ, “Alevîleri Fişlediler”, Cumhuriyet, 26 Kasım 2013, s.5.

[20] “Adıyaman’da Alevî Evlerine İşaret”, Cumhuriyet, 2 Aralık 2013, s.4.

[21] Mustafa Çakır, “İktidar Konuştukça Batıyor”, Cumhuriyet, 4 Aralık 2013, s.9.

[22] Seyfettin Mete, “Alevî Öğrenciye Din Dersi Dayağı!”, Cumhuriyet, 10 Ocak 2014, s.9.

[23] “… ‘Gazi’de Alevî İşçi Kıyımı”, Cumhuriyet, 25 Kasım 2013, s.7.

[24] İklim Öngel, “Alevîler Tehdit Altında”, Cumhuriyet, 9 Aralık 2013, s.7.

[25] “Polis ‘Allah Allah’ Diyerek Saldırdı”, Cumhuriyet, 29 Eylül 2013, s.7.

[26] Mehmet Menekşe, “Pir Sultan Örgüt Simgesi Sayıldı”, Cumhuriyet, 22 Eylül 2013, s.8.

[27] İsmail Saymaz, “Öğrenciye ‘Alevî’ Dayağı İçin Karar Çıktı”, Radikal, 15 Mart 2014, s.6.

[28] Elif Örnek, “… ‘Sivas’ta Yaktık, Yine Yakarız’ Suç Değil mi?”, Sol, 14 Aralık 2013, s.5.

[29] Şöyle bir uyarıyı dillendirir Paulo Freire: “Ezen azınlık bir çoğunluğa boyun eğdirdiği ve egemen olduğundan, iktidarda kalmak için çoğunluğu bölmek ve bölünmüş hâlde tutmak zorundadır. Azınlık kendine halkın birliğini hoşgörme lüksünü tanıyamaz; çünkü bu, hiç kuşku yok ki hegemonyasına ciddi bir tehdit demek olurdu. Dolayısıyla, ezenler, ezilenlerde biraz olsun birleşme ihtiyacı uyandırabilecek her tür eylemi tüm araçlarla (şiddet dâhil) önlerler. Birlik, örgütlenme ve mücadele gibi kavramlar derhâl tehlikeli olarak damgalanır.” (Paulo Freire, Ezilenlerin Pedagojisi, çev: Dilek Hattatoğlu, Ayrıntı Yay. 2. baskı., s.118-119.)