Siyaset Yapma Tarzımız ve Verili Koşulların Önemi Üzerine

   Son dönemlerde kurumlarımızın yaptığı konferanslarda, basın açıklamalarında `Verili koşullar` dan bahsediliyor. Verili koşullardan kasıt, somut koşulların somut tahlili.

Bu yazının amacı, diyalektik  materyalizmin ve tarihi materyalizmin temel yasalarına göre verili koşullara genel hatlarıyla bakıp, siyaset yapma tarzımız için önerilerde bulunmak.
   Diyalektik ve tarihi materyalizmin birçok özellikleri vardır. Bu özelliklerin içinden bir tanesi belirleyici durumdadır. Önemli olan bu belirleyici özelliği tespit edip onun üzerinden verili koşulları analiz ederek politik çıkarsama yapmaktır.

Diyalektik materyalizmin üç temel yasasını hepimiz biliyoruz: Nicel-nitel değişiklikler, yadsımanın yadsınması, zıtların birliği ve mücadelesi yasası. Zıtların birliği ve mücadelesi yasası, bildiğimiz gibi diyalektik materyalizmin temel yasasıdır. Bu yasalar hayatın birçok alanında karşımıza çıkar. Ekonomide, politikada, felsefede, toplumsal  gelişmelerde, üretim ve tüketim faaliyetlerinde vs.
   Konumuz gereği tarihsel materyalist açıdan, Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nın toplumsal maddi gerçekliğine ilişkin izlenecek yöntemlere ve genel  verili koşullara değineceğiz. 

Öncelikle şu soruyu kendimize soralım: Yönümüzü kime döneceğiz?

  '' (... proletarya, sınıf olarak gelişiyor, köylülükse sınıf olarak çözülüyor. Ve tam da proletarya sınıf olarak geliştiği için, Marksistler yönlerini proletaryaya çevirdiler. Ve yanılmadılar da, çünkü bilindiği gibi proletarya zamanla, önemsiz bir güçten birinci derecede önem taşıyan tarihi ve siyasi bir güç haline geldi.

O halde politikada yanılmamak için, geriye değil ileriye dönük olmak gerekiyor.
   O halde politikada yanılmamak için, reformcu değil devrimci olmak gerekiyor.'' (Stalin- Diyalektik ve Tarihi Materyalizm- sf:15)

  ''Öyleyse toplum tarihinin yasalarını incelemede ipucu, insanların zihinlerinde, toplumun görüşlerinde ve fikirlerinde değil, her verili tarihi dönemde toplumun uyguladığı üretim tarzında, toplumun iktisadi yaşamında aranmalıdır.

Öyleyse tarih biliminin en birinci görevi, üretim yasalarını, üretici güçlerle üretim ilişkilerinin gelişim yasalarını ve toplumun iktisadi gelişim yasalarını incelemek ve meydana çıkarmaktır.
   Öyleyse proletarya partisi, eğer gerçek bir parti olacaksa, her şeyden önce üretimin gelişme yasalarının, toplumun iktisadi gelişme yasalarının bilgisini kazanmalıdır.
   O halde politikada hataya düşmemek için proletarya partisi, hem programını hazırlarken hem de pratik faaliyetlerinde, her şeyden önce üretimin gelişme yasalarından, toplumun iktisadi gelişme yasalarından hareket etmelidir.'' ( Age, sf:31-32)

Bugüne kadar sosyoekonomik tahliller üzerine birçok şey söylendi-yazıldı. Ekonomik tahlillere göre politik çizgi belirleyenler ne kadar başarılı oldu. Ne kadarı toplumun maddi gerçekliği ile üretimin gelişme yasalarıyla paralellik teşkil etti? Tarihsel pratik süreç bu uyumun olmadığını gösterdi. Proletarya Partisi adına yola çıkanlar kuruluş amaçlarındaki hedefleri yakalayamadı.  Zamanla kitlelerden soyutlanarak marjinal gruplara dönüştüler.

Çeşitli milliyetlerden Türkiye proletaryasının Partisi, bu marjinalliği aşabilir, aşacaktır da. Çünkü, Kaypakkaya yoldaşın ideolojik netliği, politika yapma tarzı ve cesareti karşımızda duruyor. Aşacaktır çünkü, kanlarıyla  bu toprakları sulayan yüzlerce yoldaşımızın gözleri üzerimizde. Gerçekler devrimcidir diyorsa Mehmet Demirdağ yoldaş, o zaman gerçeklere sarılmaktan korkmayacağız. Gerçekler bizi hangi yola çıkarırsa o yolda cesaretle ilerleyeceğiz, başka şansımız yok. 50 yılın deneyim ve tecrübeleriyle, bilimsel sosyalizmin genel doğrularıyla gerçeklere sımsıkı sarılıp lafta değil, fabrikada işçileri örgütleyeceğiz. Lafta değil, işçi ve tarım programlarında kitleleri örgütleyeceğiz. Ve işçi sınıfıyla bütünleştikçe sınıfın partisi olacağız. Köylüleri örgütledikçe işçi-köylü temel ittifakını sağlayacağız.  Gençleri, kadınları, lgbt+'ları, kısacası devrimden çıkarı olan herkesi parti saflarında örgütleyeceğiz ve burjuva iktidarını yıkıp işçi-köylü iktidarını kuracağız.
   Tarihsel materyalizme göre, bir ülkenin toplumsal maddi gerçekliğini belirleyen  özellikler şunlardır:  Üretim tarzı, nüfus ve coğrafi özellik.

 Coğrafi durum, toplumsal gelişmelerde zorunlu bir koşul olsa da belirleyici faktör değildir. Toplumun gelişmesi ve değişmesi coğrafi gelişmeden ve değişmeden  daha hızlı olduğundan coğrafi özellik baş faktör değildir.

Nüfussal özellik ,nüfus artışı veya nüfus yoğunluğu toplumun gelişmesini etkiler fakat bu etkende toplumsal gelişmede belirleyici faktör değildir.

A-Üretim tarzı; toplumsal gelişme üzerinde belirleyici olan özelliktir. Üretici güçlerle üretim ilişkilerinin üretim süreci içindeki birliğine üretim tarzı diyoruz.

Öyleyse toplumsal gelişme üzerinde belirleyici olan üretim tarzını açımlamak gerekiyor, ve ancak o zaman toplumsal gelişmelere dayanan bilimsel bir teori, bilimsel bir düşünce ortaya çıkarabiliriz.
   Üretici güçler; toprak,üretim aletleri, insanlar, üretim tecrübesi, iş alışkanlıklarından oluşmaktadır.
   Üretim ilişkileri; insanların üretim süreci içindeki karşılıklı etkileşimlerinden oluşmaktadır.
   Üretim tarzını; üretici güçlerin gelişmişlik düzeyi, emeğin gasp ediliş biçimi ve mülkiyet biçimi belirler. Şimdi bu öğeleri inceleyelim.

Üretici güçlerin gelişmişlik düzeyi; üretim aletlerinin, insanların, üretim tecrübelerinin ve iş alışkanlıklarının gelişme meselesidir. Üretici güçlerin içerisinde belirleyici olan üretim aletleridir, temel öğe ise insandır.  '' Üretici güçlerin gelişmesi üretim aletlerinin gelişmesi ile şartlandırılır.''  (Felsefenin Temel İlkeleri. Sf:268- G.Politzer)  Üretim aletleri geliştikçe insanların kendi aralarında ve makinalarla olan ilişkilerinde de (üretim ilişkilerinde) değişiklik  olur. Bunun sonucunda feodalizme has bağımlı emek gaspı yerine, kapitalizme has özgür ücretli emek gaspı gelir.
Emeğin gasp ediliş biçimi; üretim tarzını belirleyen etkenlerden bir tanesi olup, köleci, feodal ve kapitalist toplumlardaki sömürünün özünü oluşturur. Emek gaspı her üretim tarzında değişik anlam taşır. Köleci ve feodal toplumdaki emek gaspı zora dayalı ve bu toplumlardaki artı-emek köle ve feodal mülk sahipleri tarafından zorla alınırdı.  Köle ve emeği üzerinde tam bir zoraki hakimiyet vardı. Feodal toplumda ise serflerin kısmi hakları söz konusudur. Kapitalist toplumda ise işçi özgür bir insandır ve yasa onu, kapitalist için çalışmaya zorlamaz. Ama genel olarak, üretim aracına sahip olmadığından, kendisinin ve ailesinin geçimini sağlamak için işçi olarak çalışmak zorundadır. İşçi, kendi isteğiyle kendisini işçi olarak sunar. Yani onu çalıştırmak için zor kullanılmaz. Kapitalist üretim, ücretli emeğin sömürüsü üzerine kurulur.  

 ''Kapitalizmin gelişmesini ele alırken, belki de, en büyük önemi, ücretli emeğin ne ölçüde kullanıldığına vermek gerekir. Kapitalizm, meta üretiminde işgücün de bir meta haline geldiği aşamadır.'' (V.İ.Lenin- Rusya'da Kapitalizmin Gelişmesi- sf:503. Sol Yayınları 2. baskı)    
Mülkiyet biçimi; genel olarak iki türlüdür. Özel  mülkiyet ve toplumsal mülkiyet. İlkel Komünal Toplumda ve insanlığın toplumsal kurtuluşu olan Komünist toplumda, toplumsal mülkiyet vardır. Köleci, feodal ve kapitalist toplumlarda özel mülkiyet biçimi hakimdir ve bir avuç azınlık üretim araçlarından yoksun milyarlarca insanı sömürür. Özel mülkiyet toplumlara göre farklılıklar gösterir.  Köleci toplumda, tüm mülkiyet (üretim araçları, insanlar, toprak vs.) köle sahiplerinin elinde toplanmıştır.  Köle sahibi her hakka sahiptir (öldürme, satma vs.). Feodal toplumda ise temel üretim aracı olan toprak  senyörlerin elinde toplanmıştır.  Fakat feodal mülk sahipleri topraklarının bir kısmını köylülere belli şartlarda kiraya vererek değerlendirirler. Köylüler toprağı işlemenin karşılığı olarak feodal mülk sahiplerine toprak rantı öderler. Feodal toplumda mülkiyetin belli bir kısmı, belli bir dönem için köylülerin tasarrufuna verilirdi. Bu tasarruf hakkı köylülere birtakım haklar da getiriyordu. Aile kurabiliyorlardı. Küçük de olsa ellerinde biraz toprak bulunuyordu ve bu toprakları işleyecek belli üretim araçlarına sahiptiler. Feodal toplumda, toprağın karşılığı olarak köylüler üç biçimde rant ödüyordu: Emek rant, ürün rant ve para rant. Para rant dönemi feodal toplumun sonu kapitalist toplumun başlangıcı olmuştur.

Kapitalist toplumdaki mülkiyet biçimi ise şöyledir: Toprak ve üretim araçları bir avuç azınlığın elinde bulunmaktadır. Üretim araçları üzerinde kapitalist mülkiyet vardır. Kapitalist toplumda ücretli emekçiler üzerinde kapitalistin mülkiyet hakkı yoktur. Kapitalist üretim ilişkilerinin temeli, üretim araçlarının kapitalist özel mülkiyetidir. Bu mülkiyet biçimi, öteki özel mülkiyet biçimlerinden, en başta da, ücretli işçilerin sömürülmesi bakımından farklıdır.

Üretim tarzını belirleyen bu üç önemli özelliği inceledikten sonra, şimdi bu özelliklerin Türkiye koşullarına genel olarak  uygulanışını ele alalım. 

              1- TÜRKİYE'DE ÜRETİCİ GÜÇLERİN DÜZEYİ MESELESİ

Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda üretici güçler sürekli gelişmektedir. Gerek üretim aletleri gerek üretime açılan toprak büyüklüğü gerekse de üretim tecrübesi ve iş alışkanlıkları ağırda olsa, sancılı da olsa gelişerek niteliksel bir gelişme yaratmıştır. 1858 yılında İngiltere ile yapılan ticaret anlaşmasından sonra kapitalist gelişme ağır ve sancılı ve de içbaşkalaşım yoluyla evrimini sürdürmüş ve 24 Ocak Ekonomik Kararları sonrası belirleyici duruma gelmiştir.

 Nicel birikimler nitel bir aşamaya, evrimsel gelişmeler devrimsel aşamaya ulaşır.  Zaten Türk Kurtuluş savaşında Kemalist burjuvalar İngiltere ve Fransa'nın desteğiyle iktidarı ele geçirmişlerdi. Meta ekonomisinin yaygınlaşması ve iç pazarın gelişmesi üretici güçlerin gelişmesini zorunlu kılmıştı. Kemalist devrim bir

 üst tabaka devrimi olduğu için, yarı-feodal üretim ve ilişkileri devam etmiştir. 1980 sonrası süreçte, ekonomik ve politik gelişmelerden sonra kapitalist üretim ve ilişkileri hakim hale gelmiştir.
   Lenin yoldaş, bir ülkenin iktisadi yapısının, alttan bir köylü devrimi olmadan da iç başkalaşımla, nicel birikimlerle ve evrim yoluyla, niteliksel bir değişim göstereceğini söylüyor.
 ''Son üç yüzyıl içinde Rus devlet düzeninin gelişimi bize, onun sınıf karakterinin sürekli olarak gayet belirgin bir yönde değiştiğini gösteriyor. 17. yüzyılın Boyar Dumalı monarşisi, 18. yüzyılın memur ve aristokrat monarşisine benzemez. 19. yüzyılın ilk yarısının monarşisi, 1861-1904 yıllarının monarşisinden farklıdır. 1908-1910 yıllarında, burjuva monarşisine doğru bir yönelim olarak tanımlanabilecek yönde yeni bir adım anlamına gelen yeni bir aşamanın dış hatları açıkça gün yüzüne çıktı. Üçüncü Duma ve mevcut tarım politikamız bu adımla sıkı bir bağ içindedir. Bundan dolayı yeni aşama bir tesadüf değil, aksine ülkenin kapitalist evriminin özgül bir basamağıdır. Bu yeni aşama eski sorunları çözmez, onları çözebilecek durumda değildir ve onları ortadan kaldırmadığı için, eski sorunların eski çözümüne hazırlık için yeni yöntemlerin kullanılmasını gerektirir.'' ( Lenin SE. Cilt:4- İnter yayınları- sf.80- Birinci baskı. Ocak 1995)

 Üretici güçler içerisinde belirleyici olan üretim aletleridir demiştik. Toprağın işlenmesinde devrim yaratan traktörlerin ve tarıma açılan toprak miktarının istatistiki bilgilerini vererek devam edelim.

 
           Traktör sayısındaki göstergeler.

1924      1930      1948      1950        1956          220       2.000     1.756     9.905     43.727     

 ( Kaynak: Türkiye'nin Yakın Tarihi- Prof. Dr. Sina Akşin)

   2017 verilerine göre toplam traktör sayısı 1 milyon 838 bin 222 olup tarımda kullanılan traktör sayısı ise 1 milyon 306 bin 736 adettir.
   Prof. Dr. Sina Akşin'in verilerine göre , tarımda makineleşmenin artmasıyla birlikte ; 1948 yılında 9,5 milyon hektar olan ekili toprak büyüklüğü, 1956 yılında 14,6 milyon hektara çıkmıştır.
   2002 de 26 milyon 579 bin hektar olan topraklar, son 20 yılda ( AKP iktidarı döneminde), yüzde  12,3 azalarak  23 milyon 762 bin 572 hektara düşmüştür. 
   Bir başka kaynaktan  traktör ve karasaban sayıları şöyle:
           Traktör sayısı 
            1970             1986
          105.865       612.731
   (Kaynak: A. Can. Türkiye'nin Toplumsal Maddi Gerçekliği ve Devrimci Stratejisi.)
           Karasaban   sayısı               
      1986           1989           1996
   652.128      524.899     285.323
   (Kaynak: Radikal Gazetesi- 14.09.1998)

   Ülkenin iktisadi yapısını yüzde yüz belirlemek ustalarında dediği gibi mümkün değil. Önemli olan iktisadi gelişmenin yönünü tespit edebilmektir.
   Üretici güçlerden olan ekili toprak miktarı  1948 yılında 9,5 milyondan günümüzde 23 milyon hektara ulaşmıştır.
   Üretici güçlerden olan iş aletleri gerek tarımda gerekse de sanayide ciddi boyutlarda bir gelişme göstermiştir. Karasaban sayısı düşerken traktör sayısında ciddi artışlar olmuştur.  Kersete sanayisinin yerini kömür sanayisi almıştır. Buda Türkiye'de inşaat sanayisinin ve birçok sanayinin gelişmesine yol açmıştır.
   ''Geniş-çaplı makineli sanayiin büyümesinin zorunlu koşullarından biri (ve ilerlemesinin çok tipik bir yardımcısı) yakıt ve inşaat malzemeleri sağlayan sanayiin ve ayrıca da inşaat sanayiinin gelişmesidir.'' (Lenin-age-sf:456)
   ''Toplumsal üretim ilişkilerine gelince, bu bakımdan yaklaşık olarak, kapitalist manifaktür, geniş-çaplı makineli sanayie göre ne ise, kereste sanayii de, kömür sanayiine göre odur. Kereste sanayii, en ilkel bir teknik, doğal kaynakların ilkel yöntemlerle sömürülmesi demektir; kömür sanayii, tam bir teknik devrime ve yaygın bir biçimde makine kullanımına yol açar. (lenin.age.sf:460)
   ''Zayıflayan kereste sanayii, ataerkil yaşam biçimini hala hoş gören bir kapitalizmin az gelişmiş biçimlerini temsil ederken, gelişen inşaat sanayi, kapitalizmin daha yüksek bir biçimini temsil eder, yeni bir sanayi işçileri sınıfının doğmasına yol açar ve eski köylülükte derinlere giden bir farklılaşmayı belirler.'' (Lenin. age. Sf:464)
   Türkiye'nin birçok sanayi dallarında kömür ve linyit kullanılmaktadır. Bu da kapitalizmin önemli boyutlarda geliştiğini göstermektedir. Türkiye'deki üretici güçlerin düzeyi meselesine ilişkin son olarak şunu belirtip devam edelim. Üretim araçları geliştikçe üretim faaliyetinin temel ögesi  olan insanların kendi aralarında ve makinelerle olan ilişkilerinde de gelişmeler ve buna bağlı değişimler olmuştur. Feodalizme has bağımlı emek gaspı yerini, kapitalizme has özgür ücretli emek gaspına bırakmıştır.
   2- TÜRKİYE'DE EMEĞİN GASP EDİLİŞ BİÇİMİ
   Yukarıda da açıkladığımız gibi, Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda emek gaspı ücret karşılığındadır. Kırlarda ya da ülkenin değişik bölgelerinde yarı-feodal üretim ilişkilerinden kaynaklı emek gaspı olsa da belirleyici değildir. Bu konuda Lenin yoldaştan bir alıntı yapıp onun üzerinden hareket edelim.
    '' İç pazar, meta ekonomisi ortaya çıktığı zaman ortaya çıkar; bu meta ekonomisinin gelişimi tarafından yaratılır, ve gelişme düzeyi, toplumsal işbölümünün derecesi tarafından belirlenir; meta ekonomisinin ürünlerden işgücüne uzanmasıyla yaygınlaşır, ve ancak işgücü meta haline geldiği ölçüde, kapitalizm ülkenin tüm üretimini kapsar, bu arada esas olarak, kapitalist toplumda sürekli artan önemde bir yer edinen üretim araçları alanında gelişir. Kapitalizm için ''iç pazar'' toplumsal iş bölümünü derinleştiren ve doğrudan üreticileri kapitalistler ve işçiler olmak üzere ayıran, gelişen kapitalizmin kendisi tarafından yaratılır. İç pazarın gelişme aşaması, bir ülkenin kapitalist gelişme aşamasını ifade eder. ( Lenin. Seçme eserler cilt.1- sf:220. İnter yayınları. Birinci basım.)
   Türkiye'de de  meta ekonomisi, ürünlerden  işgücüne uzanmıştır.  İbrahim yoldaş, Çorum ve Kürecik bölge raporlarında; ticari kapitalizmin geliştiğini, emperyalist ve işbirlikçilerinin mallarının köylere kadar sokulduğunu, köylülerin malların da  her gün artan ölçüde pazara taşındığını, buna paralel olarak da iç pazarın geliştiğini vurgulamaktadır. İç pazarın gelişmesi ile kapitalizmin gelişmesi aynı anlamdadır. İç pazarın gelişmesi meta ekonomisini daha da geliştirip, ücretli emek gaspını yaygınlaştırmıştır. İşgücü meta haline dönüşünce kapitalizm ülke ekonomisine damga vurur ve tüm üretimi kapsar.
    ''... yani, pazarın gelişmesi ile kapitalizmin gelişmesi birbirine bağlı şeylerdir ve birbirlerinden ayrılmazlar. 'İç pazarın ' açılması, kapitalizmin gelişmesi demektir. Kapitalizm geliştiği ölçüde 'iç pazar' açılır. (İbrahim Kaypakkaya- SY II. Sf:53- Ocak Yayınları)
   Bugün Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda, yaklaşık olarak 30 milyon insan ücret karşılığı çalışıyor. 5 milyon işsiz var.  Bu rakam biraz az, ya da çok olabilir.  1970'li yıllarda nüfusun büyük çoğunluğu kasaba ve köylerde yaşarken, bugün yüzde 80'leri aşan bir kitle şehirlerde yaşıyor.
   “Büyük sanayi, tarım alanında, diğer alanlardan daha fazla devrimci bir etki yapmaktadır ve bu nedenle de, eski toplumun kalesi olan köylüyü yok ederek, yerine ücretli işçiyi koymaktadır. (...)      Kapitalist üretim, nüfusu büyük merkezlerde toplayarak, kent nüfusuna gittikçe artan bir ağırlık kazandırırken, bir yandan toplumun tarihsel devindirici gücünü yoğunlaştırdığı gibi, öte yandan da insan ile toprak arasındaki madde dolaşımını bozar, yani insanın yiyecek ve giyecek olarak tükettiği öğelerin tekrar toprağa dönüşünü engelleyerek toprağın verimliliğinin sürekli olması için gerekli  koşulları bozmuş olur. Böylece aynı anda hem kentli emekçinin sağlığını ve hem kır emekçisinin zihinsel yaşamını tahrip eder. ( Karl Marx- Kapital cilt 1. Sol yayınları. İkinci baskı.sf:516)
  
      3- TÜRKİYE'DE MÜLKİYET BİÇİMİ
   Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda, üretim araçları üzerinde kapitalist mülkiyet biçimi hakimdir. Ayrıca özelleştirilmemiş kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT)  ve devlet çiftlikleri  üzerinde devlet mülkiyeti hakimdir.  Devletin sınıf niteliği burjuva karakterli olduğu için devlet kuruluşları kapitalist devlete hizmet eder. 2000'li  yıllara kadar Türkiye'de çok güçlü ve çeşitli devlet tekelleri (devlet kapitalizmi) mevcuttu. 24 Ocak Kararları olarak bilinen IMF ve Dünya Bankası patentli neo-liberal sömürü politikaları sonrası  KİT'ler özelleştirilerek yerli ve yabancı kapitalistlere satıldı.
   Kemalist burjuvalar devlet tekelleri kurarak sermayelerini arttırmış ve yeni yatırımlar kurarak kapitalist üretimin yaygınlaşmasını sağlamışlardır. Kapitalizmin gelişmesinde devlet önemli bir rol oynamıştır. Devlet kapitalizmi (KİT) ülke ekonomisinde ağırlıklı rol oynamıştır. Kurulan Kamu İktisadi Teşebbüsleri üzerinde devlet mülkiyeti hakimdir. 24 Ocak Kararları sonrası (20-25 yıllık sürede)  devlet tekelleri (KİT) özelleştirilmiştir. Gerek yerli işbirlikçi tekelci kapitalistler gerekse de uluslarararası tekelci kapitalistler devlet tekellerini satın alarak önemli bir sermaye birikimi elde etmiştir.
   Burada; toprakta mülkiyet biçimleri, devlet mülkiyetinin çeşitli biçimleri ve özel mülkiyet biçimlerini ayrıntılı olarak incelemek yerine hakim olan biçimlere değinip geçeceğiz.
   Türkiye'de özel mülkiyet biçimi birçok alanda hakim durumdadır. Fabrika sanayiinde, inşaat sanayiinde, ticari kapitalizmde  ve hizmet sektöründe, gıda ve tarımsal  sanayide, tekstil sanayiinde, turizm sektöründe vs. Toprakların büyük kısmı devlet hazinesi ve büyük toprak sahiplerinin  elinde- dir. Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda toprak ağalarının ve aşiret ağalarının büyük bir kısmı ücretli emek sömüren kapitalist işletmelere dönüşmüştür.
   Toprakta mülkiyet biçimini Lenin yoldaş üçe ayırır: '' Toprakta mülkiyet biçimi; özel mülkiyet, pay edilmiş toprak, hazine arazisi ve diğerleri'' (Lenin- SE.1- sf:140- inter yayınları. Birinci baskı)
  Pay edilmiş

 toprak köylülere aittir. Özel mülkiyette bulunan toprak ve arazilerin büyük kısmı  soylulara aittir. Bu soyluların bir kısmı Osmanlı döneminde toprağı işleyen ayrıcalıklı kesimlerdir,  bir kısmı Türk Kurtuluş Savaşında yer alan asker, bürokrat kesimlerdir. Bir kısmı da onları destekleyen toprak ağaları ve aşiret ağalarına aittir. Ayrıca Türkiye topraklarının en büyük kısmı  devlet hazinesine aittir. Devlet bu toprakları kimi dönem satıyor, kimi dönem belli bir süreliğine kiraya veriyor.
   Bir toplumun, toplumsal maddi gelişmesinde belirleyici  olan üretim tarzını ve onu oluşturan özelliklerin üretim faaliyetlerindeki rolünü, genel tanımlamalarla ve de bu faaliyetlerin Türkiye'nin iktisadi gelişiminde oynadığı rolü genel hatlarıyla açıklamaya çalıştık. Şimdi bunları özetleyelim:
Kapitalist üretici güçler, ağır ve sancılı bir şekilde de olsa  gelişerek ve kendi üretim ilişkilerini de geliştirerek hakim hale gelmiştir.
Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda ücretli emek sömürüsü belirleyici durumdadır.
Türkiye ve Türkiye Kürdistanı'nda üretim araçları üzerinde kapitalist mülkiyet hakimdir.

      B- NÜFUS HAREKETİNİN TOPLUMSAL  ROLÜ
    “Nüfus artışı ve şu ya da bu derecede nüfus yoğunluğu da 'toplumun maddi yaşam koşulları' kavramı içine girer, çünkü insanlar, toplumun maddi yaşam koşullarının zorunlu bir unsurudur, ve belli asgari sayıda insan olmadan, toplumun maddi yaşamı olamaz.” (Stalin.age. Sf:27)
   Nüfus artışı veya azalışı, toplumsal maddi yaşamı yavaşlatır veya hızlandırır. Fakat toplumsal maddi gelişmenin belirleyici etkeni değildir.
   Nüfusun sınıfsal analizi ayrı bir yazının konusu. Ama mutlaka yapmak gerekiyor. Biz bu yazıda genel gidişatı yazmaya çalışacağız.

   YILLAR          GENEL NÜFUS               BELEDİYE NÜFUSU               BELEDİYE SAYISI
   1927               13.648.000                      3.283.000                                             460
   1935               16.158.000                      4.175.000                                             505
   1940               17.847.000                      4.753.000                                             549     
   1955               24.064.000                      7.804.000                                             809              
   1960               27.754.000                      9.994.000                                             995
   1965               31.391.000                    12.787.000                                          1.062
   1970               35.605.000                    16.753.000                                          1.303
   1975               40.347.000                    20.500.000                                          1.654
   1980               44.736.000                    25.523.000                                          1.725
   1985               50.664.000                    31.323.000                                          1.703
   1990               57.715.000                    38.226.000                                          2.051
   1996               63.190.000                    49.288.000                                          2.821
   2000               67.803.000                  
   2010               73.722.988                   .....................                                    .............
   2021               84.680.273                    78.908.000                                         1.391
  

2021 yılının belediye nüfus sayısını ve belediye sayısını internetten aldık. Belediye sayısının  az olması çıkarılan büyükşehir yasasıyla, büyükşehir sınırları içinde olan belediyelerin kapatılarak ilçe belediyelerine bağlanmaları sonucundan dolayı.
   Nüfus dağılımından çıkaracağımız sonuç açık. Kırsal nüfustan şehirlere hareket olmuş. Artık hiç bir tartışmaya yer bırakmayacak kadar açık bir tablo var. Çalışabilir nüfusun ve istihdam edilen nüfusun ezici çoğunluğu şehirlerde yaşamaktadır.
   Yukarıda yaklaşık olarak 30 milyon çalışandan bahsetmiştik. 6 milyon 150 bin işçi sanayide, 2 milyon işçi inşaat sanayinde, 5 milyon işçi tarım sektöründe, 16 milyon işçi hizmet sektöründe çalışmaktadır. 5 milyon da işsiz vardır. Bu rakamlar mutlak doğru rakamlar değil tabi ki. Genel bir yaklaşım olarak böyledir. Bizim için önemli olan üretim tarzındaki niteliksel değişim ve sınıf mücadelesinin merkezi alanının neresi olacağıdır.

     C- COĞRAFİ YAPININ TOPLUMSAL GELİŞME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
   “Coğrafi çevre, tartışmasız toplumun gelişmesinin daimi ve zorunlu koşullarından biridir ve elbette toplumun gelişmesi üzerinde etkisini gösterir, toplumun gelişme seyrini hızlandırır veya yavaşlatır. Fakat onun etkisi tayin edici değildir, çünkü toplumun değişmesi ve gelişmesi, coğrafi çevrenin değişme ve gelişmesiyle kıyaslanamayacak bir hızda olmaktadır.” (Stalin.age.sf:27)
   Türkiye ve Türkiye-Kürdistanı'nın jeo-politik konumu, üretim tarzı kadar olmasa da önemli bir konumdadır.  Avrupa ve Asya kıtasının kesiştiği bir yerdedir. Kafkaslara,  Balkanlara ve Ortadoğu’ya yakınlığından dolayı ekonomik ve politik gelişmelerde merkez bir bölgedir. Emperyalist devletlerin Türkiye'ye önem vermesi ekonomi ve politikanın yanında, coğrafi olarak da merkezi yerlerden biri olmasındandır.
   Sınıf bilinçli proletarya partisi, politika yaparken bu gerçekliği göz önünde bulunduracaktır mutlaka.
   Sonuç olarak; doğru bir politika yapmak için toplumun iktisadi yapısını inceleyip üretim tarzını belirlemek gerekiyor. Politika ekonominin yoğunlaşmış haliyse, politikada yanlışlara düşmemek için mutlaka iktisadi yapı tespit edilmeli. Verili koşulları tespit ettikten sonra işçi sınıfının Partisi, toplumdaki çelişmeleri tespit edip, en baştaki çelişki üzerinden devrimci stratejisini ve ona bağlı taktik mücadeleleri belirlemelidir. Yanlış bir strateji doğru taktiklerle düzeltilemez. Bunun için doğru bir strateji oluşturmalıyız. Unutmayalım ki somut koşullara dayanmayan bir siyaset marjinallıktan kurtulamaz. Devrim kitlelerin eseridir. Kitlelerin içinde 30 milyona yakın işçi kitlesi var ve bunu örgütleyip devrim yapacak  olan tek güç, çeşitli milliyetlerden oluşan Türkiye Proletaryasının Partisidir.
Mehmet Emin Gündoğdu

Görsel: DMY felsefe